Η συμβουλευτική γονέων ως το κλειδί για τη ψυχική υγεία της οικογένειας.
.
Από τη πρώτη στιγμή που μια οικογένεια δημιουργείται, οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με πολλά θέματα τα οποία αφορούν την άσκηση του γονεικού τους ρόλου. Μπορεί όμως να υπάρξουν φορές όπου ορισμένα θέματα επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και τη ψυχική υγεία όλων των μελών της οικογένειας. Είναι σημαντικό λοιπόν τόσο για τους γονείς όσο και για όλα τα μέλη που αποτελούν την οικογένεια να προβούν στην αναζήτηση καθοδήγησης και υποστήριξης.
.
Μέσα από τη συμβουλευτική γονέων και την οικογενειακή θεραπεία μπορούν να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως:
.
- Προβλήματα συμπεριφοράς σε παιδιά και εφήβους
Τα προβλήματα συμπεριφοράς μπορεί να αφορούν αντικοινωνικές συμπεριφορές, εξάρτηση από ουσίες, επιθετικότητα, διαταραχές πρόσληψης τροφής κ.α.
.
- Ζητήματα που αφορούν τους γονείς και τη σχέση τους σα ζευγάρι
Πολλά ζευγάρια μπορούν να εμφανίσουν προβλήματα στην επικοινωνία γεγονός το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και να προκαλέσει σύγχυση στο παιδί. Επιπρόσθετα, δεν είναι λίγες οι φορές όπου τη διαπαιδαγώγηση και την ευθύνη του παιδιού την αναλαμβάνει ο ένας γονέας γεγονός το οποίο προκαλεί ανισορροπία τόσο στο παιδί όσο και ανάμεσα στο ζευγάρι. Ακόμη, λόγω της απαιτητικής καθημερινότητας η οποία μπορεί να τους καταβάλλει, οι δυο σύντροφοι δεν έχουν πάντα χρόνο να αφιερώσουν στη σχέση τους με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα χάσμα αναμεσά τους καθώς, δε μπορούν να φροντίσουν τη συντροφική τους σχέση.
.
- Ζητήματα που αφορούν την επικοινωνία μέσα στην οικογένεια
Τα ζητήματα τα οποία αφορούν την επικοινωνία μπορεί να αφορούν τις ανεπίλυτες διαφορές οι οποίες έρχονται ξανά στο προσκήνιο με τη πρώτη ευκαιρία, τη μη αποτελεσματική επικοινωνία η οποία αφορά την απουσία της ενεργητικής ακρόασης και σεβασμού καθώς και την απομόνωση ή τον αποκλεισμό κάποιου μέλους μέσα στην οικογένεια. Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι φορές όπου οι γονείς δυσκολεύονται να αντιληφθούν τις ανάγκες ή τα συναισθήματα του παιδιού τους.
.
- Μεταβάσεις ζωής και αλλαγές μέσα στην οικογένεια
Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν τον ερχομό ενός νέου μέλους μέσα στην οικογένεια, ένας νέος γάμος, αναπτυξιακές μεταβάσεις από τη παιδική προς την εφηβική ηλικία για παράδειγμα, ο θάνατος ενός μέλους της οικογένειας, ένα διαζύγιο και απομάκρυνση γονέα από το σπίτι, μετακόμιση και μετακίνηση σε καινούργια για την οικογένεια μέρη. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να επηρεάσουν την ρουτίνα, την ασφάλεια και τη δυναμική της οικογένειας.
.
- Τραυματικά και στρεσογόνα γεγονότα τα οποία διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία της οικογένειας
Στην κατηγορία αυτή πέρα από την απώλεια και το πένθος τα οποία εντάσσονται και στις μεταβάσεις και στις αλλαγές, περιλαμβάνονται επίσης και τα ατυχήματα και οι ασθένειες, καθώς επίσης και οι φυσικές καταστροφές ή το ξέσπασμα ενός πολέμου καταστάσεις οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν ολόκληρη την οικογένεια.
.
- Έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις
Συναισθήματα όπως ο θυμός, η θλίψη, η ανησυχία, το άγχος, η απόγνωση είναι φυσιολογικό να υπάρχουν στη ζωή μας και στη καθημερινότητά μας και για το λόγο αυτό θα πρέπει να τους δίνεται και ο κατάλληλος χώρος για την έκφρασή τους. Ωστόσο, αν η έκφραση αυτών των συναισθημάτων δεν πραγματοποιείται με υγιής τρόπους, τότε με την υποστήριξη του ειδικού και του υποστηρικτικού περιβάλλοντος μπορεί να βρεθούν περισσότερο λειτουργικοί και ισορροπημένοι τρόποι έκφρασης των συναισθημάτων.
.
- Στήριξη του παιδιού που ακολουθεί ψυχοθεραπεία
Οι γονείς υποστηρίζουν τη προσπάθεια του παιδιού να βελτιώσει τη ψυχική του υγεία και γίνονται στην ουσία συνοδοιπόροι στο ταξίδι αυτό καθώς και οι ίδιοι εξελίσσονται και μαθαίνουν τον εαυτό τους και τη θέση τους σαν άτομα και σαν γονείς. Επίσης, η υποστήριξη η ακόμα και η συμμετοχή αυτή μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα.
.
Η συμβουλευτική γονέων είναι μια σημαντική διαδικασία μέσω της οποίας οι γονείς ενδυναμώνονται και καθίστανται ικανοί να:
- αλλάξουν τα δυσλειτουργικά μοτίβα σχέσεων μέσα στην οικογένεια με άλλα πιο λειτουργικά
- αξιοποιούν πιο λειτουργικούς τρόπους επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια
- μπορούν να κατανοούν τις ανάγκες τόσο των παιδιών όσο και τις δικές τους είτε ατομικά είτε σα ζευγάρι
- διαχειρίζονται καταστάσεις που διαταράσσουν την ομαλή πορεία της οικογένειας π.χ. διαζύγιο, απώλεια, πένθος, εφηβεία κ.α.
- θέτουν σαφή και ξεκάθαρα όρια
- αναπτύξουν την ενσυναίσθηση
- υιοθετήσουν τρόπους διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους προσαρμοσμένους στις ανάγκες των παιδιών
.
Η γονεικότητα είναι ένα ταξίδι το οποίο δεν σταματά ποτέ. Η πραγματικότητα γύρω μας αλλάζει διαρκώς και με μεγάλη ταχύτητα. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανάγκες των παιδιών αλλά και με τις ανάγκες του εκάστοτε γονέα. Η καλή ψυχική υγεία όλων των μελών της οικογένειας θα πρέπει να είναι ένα βασικό μέλημα. Η ανοιχτή επικοινωνία και η υποστήριξη που παρέχει η συμβουλευτική μπορεί να ενισχύσει την αμοιβαία κατανόηση και να δημιουργήσει ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον. Είναι σημαντικό για τους γονείς να μη ντρέπονται να ζητούν βοήθεια όταν το έχουν ανάγκη, όταν βρεθούν σε αδιέξοδο για το πως να χειριστούν τις διάφορες δυσκολίες που μπορούν να προκύψουν, όταν αισθανθούν χάσμα στην επικοινωνία, όταν αισθανθούν πως έχουν χάσει τον εαυτό τους. Παρόλα αυτά η συμβουλευτική γονέων μπορεί να αξιοποιηθεί όχι μόνο σε δύσκολες στιγμές, αλλά και σαν ένα εργαλείο για την ενίσχυση των θετικών σχέσεων και τη βελτίωση της επικοινωνίας στην οικογένεια.
.
Κυριακή Πατρώνη,
Κοινωνική Λειτουργός, Εθελόντρια στην “IASIS | At Home”
.
Πηγές
- Καρπούζου Β., «Γιατί όταν κάνει ψυχοθεραπεία το παιδί πρέπει να κάνει και όλη η οικογένεια» OW https://www.ow.gr/psychologia/giati-otan-kanei-psixotherapeia-to-paidi-prepei-na-kanei-kai-oli-i-oikogeneia/
- Cherry K., (2023)., Verywell Mind «Family Therapy: Definition, Types, Techniques, and Efficacy». https://www.verywellmind.com/family-therapy-definition-types-techniques-and-efficacy-5190233
- Φωτεινάκη Φ., «Συμβουλευτική γονέων: Πότε μας χρειάζεται και τι εργαλεία μας προσφέρει;» https://efrosynifotinaki.gr/%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%AD%CF%89%CE%BD/
.