.
Movember: Ανδρική Υγεία σε Πρώτο Πλάνο
.
.
Τι είναι το Movember
Το 2003 δύο φίλοι από την Αυστραλία είχαν την ιδέα να δημιουργήσουν ένα κίνημα με σήμα κατατεθέν το μουστάκι, το οποίο ονομάστηκε Movember. Σκοπός τους ήταν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση γύρω από την ψυχική και σωματική υγεία των ανδρών. Σήμερα, το κίνημα Movember αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοβουλία που αλλάζει τον τρόπο που οι άνδρες προσεγγίζουν την υγεία τους. Ασθένειες όπως ο καρκίνος του προστάτη, που είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες, μπορούν μέσω της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και να σωθούν ζωές.
.
Το Movemeber είναι ένα κίνημα που προσφέρει ελπίδα, καθώς κινητοποιεί εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με σκοπό να εμπνεύσει και να ενθαρρύνει τους άνδρες να μιλάνε ανοιχτά και να φροντίζουν την υγεία τους.
.
Κοινωνικά στερεότυπα φύλου
Τα κοινωνικά στερεότυπα για τους άνδρες διδάσκονται από μικρή ηλικία. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα (οικογένεια, σχολείο, συνομήλικοι) όπου καλλιεργούνται συγκεκριμένες προσδοκίες γύρω από την αρρενωπότητα. Τα μικρά αγόρια νουθετούνται με οδηγίες όπως «Μην κλαις, οι άντρες δεν κλαίνε», «Να είσαι δυνατός», «Φέρσου σαν άνδρας» . Αυτές τις φράσεις τις εσωτερικεύουν τα αγόρια με αποτέλεσμα μεγαλώνοντας να υιοθετούν το ρόλο ενός άνδρα που οφείλει να είναι άκαμπτος, να καταπιέζει τα συναισθήματα του, να φοβάται να δείξει την ευάλωτη πλευρά του, να αποφεύγει να αναζητά βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας και να υιοθετεί ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που επηρεάζουν την υγεία του.
.
Ένα γνωστό άρθρο με τον τίτλο «The Boys Are Not All Right», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The New York Times το 2018, αναφέρεται στην απομόνωση, τη σύγχυση και τη συναισθηματική δυσκολία που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι άντρες που δεν ταιριάζουν στο πλαίσιο της παραδοσιακής αρρενωπότητας.
.
Ο Αμερικανικός Ψυχολογικός Σύλλογος αναφέρεται σε αυτό ως «ιδεολογία της αρρενωπότητας». Συγκεκριμένα, τα χαρακτηριστικά που αναμένονται από τους άντρες περιλαμβάνουν: απουσία αδυναμίας, αποφυγή οτιδήποτε θεωρείται θηλυκό, επιθετικότητα και επίτευξη στόχων. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ευρύτερα γνωστά ως τοξική αρρενωπότητα.
.
Συναισθήματα, ψυχική και σωματική υγεία: Τι δείχνουν οι έρευνες
Οι κουλτούρες και τα στερεότυπα ενός λανθασμένα αντιλαμβανόμενου ανδρισμού ωθούν τον άνδρα να κρύβει τα συναισθήματά του και να διατηρεί πάντα τον έλεγχο της κατάστασης. Έτσι, οι άνδρες φοβούμενοι το κοινωνικό στιγματισμό που συνδέεται με την έκφραση των αδυναμιών τους, συχνά δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ακόμα και στους πιο κοντινούς τους ανθρώπους. Συνεπώς, μεγάλο ποσοστό των ανδρών δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ή να παραδεχτεί ότι αντιμετωπίζει κάποιο ψυχικό πρόβλημα. Σύμφωνα με ειδικούς, οι άνδρες με κατάθλιψη δεν παρουσιάζουν τα κλασικά συμπτώματα της ασθένειας. Αντί του καταθλιπτικού συμπτώματος, μπορεί να εμφανίζουν έντονες εναλλαγές διάθεσης, συχνές εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα και αντικοινωνική συμπεριφορά. Άλλες συμπεριφορές που ενδέχεται να υποκρύπτουν κατάθλιψη είναι η κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών καθώς και επικίνδυνες δραστηριότητες όπως η απερίσκεπτη οδήγηση. Αυτά τα άτυπα συμπτώματα συχνά καθυστερούν τη διάγνωση της κατάθλιψης.
.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 1,4 εκατομμύρια άνδρες διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με καρκίνο του προστάτη, την πιο συχνή μορφή καρκίνου στους άνδρες παγκοσμίως. Παράλληλα, ο καρκίνος των όρχεων πλήττει κυρίως νεότερους άνδρες, ηλικίας 15–44 ετών, και παρότι έχει υψηλά ποσοστά ίασης, η έγκαιρη διάγνωση παραμένει καθοριστικής σημασίας. Ολόκληρη η εκστρατεία του Movember στοχεύει στη διάδοση της ευαισθητοποίησης, στην υποστήριξη της έρευνας και στην παρακίνηση των ανδρών να εντάξουν την πρόληψη στην καθημερινότητα τους μέσω τακτικών εξετάσεων.
.
Η ηλικία φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στο πόσο άνετα νιώθουν οι άνδρες να μιλούν για την ψυχική τους υγεία. Οι νεότεροι άνδρες, ηλικίας 18–24, σε ποσοστό 80% λένε ότι μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για όσα νιώθουν, ενώ αυτό το ποσοστό πέφτει στο 52% για όσους είναι 55–64 ετών. Οι Millennials είναι η γενιά που δηλώνει πιο συχνά ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας (63%). Τα συμπτώματα που αναφέρουν πιο συχνά είναι το άγχος (63%), η χαμηλή διάθεση (48%) και οι δυσκολίες στον ύπνο (47%). Συχνά εμφανίζονται επίσης η κοινωνική απομόνωση (43%), η αίσθηση ότι δεν είναι αρκετά καλοί (42%) και οι έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις (34%).
.
Πως βοηθά το Movember
Το κίνημα Movember λειτουργεί ως μια υπενθύμιση στους άντρες να φροντίζουν τους εαυτούς τους, τονίζοντας τη σημασία της πρόληψης και των τακτικών ιατρικών ελέγχων. Πολλοί διάσημοι από τον χώρο του κινηματογράφου και του αθλητισμού έχουν μιλήσει ανοιχτά για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν με την ψυχική τους υγεία, ενθαρρύνοντας και άλλους να κάνουν το ίδιο. Αφήνοντας μουστάκι κάθε Νοέμβριο, οι συμμετέχοντες μεταφέρουν ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της ψυχοσωματικής φροντίδας των ανδρών. Η συλλογική συμμετοχή ενισχύει την ευαισθητοποίηση, ώστε η πρόληψη να γίνει συνήθεια.
.
Συμπέρασμα
Τα συναισθήματα είναι ένα κομμάτι της ζωής όλων μας. Όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τα νιώσει και να τα εκφράσει, δίνουμε χώρο στην ανακούφιση, στην κατανόηση και στη σύνδεση με τους άλλους. Όταν οι άνδρες δείχνουν την ευάλωτη πλευρά τους, σπάνε στερεότυπα, μειώνουν το στίγμα και ανοίγουν τον δρόμο για μια πιο αληθινή, ανθρώπινη αντίληψη της αρρενωπότητας. Έτσι, η φροντίδα του εαυτού δεν μοιάζει πια με υποχρέωση αλλά μια πράξη πραγματικής δύναμης.
.
Παπαϊωάννου Ήρα-Αθανασία,
φοιτήτρια Ψυχολογίας ΑΠΘ,
εθελόντρια στο “IASIS | At Work” Θεσσαλονίκης
.
Βιβλιογραφία
- American Psychological Association, Boys and Men Guidelines Group. (2018). APA guidelines for psychological practice with boys and men. Retrieved from http://www.apa.org/about/policy/psychological-practice-boys-men-guidelines.pdf
- American Psychological Association. APA guidelines for psychological practice with boys and men. Updated January 7, 2019.
- Connell, R. W. (1987). Gender and power: Society, the person, and sexual politics. Allen & Unwin.
- Gremillion, H. (2011). Feminism and the mythopoetic men’s movement: Some shared concepts of gender. Women’s Studies Journal, 25(2), 43–55.
- Movember. – https://us.movember.com/about/history
- Pappas, S. (2019). Apa issues first-ever guidelines for practice with men and boys. Monitor on Psychology, 50(1). Retrieved from https://www.apa.org/monitor/2019/01/ce-corner
- RAWLA, P. Epidemiology of Prostate Cancer. – https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6497009/
- Roberts, L. (2019). Toxic Masculinity on Television: A Content Analysis of Preferred Adolescent Programs [Master’s thesis, The University of Arizona, USA].
- Σπυριδάκης, Δ. (2024). Τοξική αρρενωπότητα και περιβαλλοντική συνείδηση [Διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής]. https://polynoe.lib.uniwa.gr/xmlui/handle/11400/6435
- Wahto R, Swift JK. Labels, gender-role conflict, stigma, and attitudes toward seeking psychological help in men. Am J Mens Health. 2016
.