Τι σημαίνει έμμεση επιθετικότητα;

Τι σημαίνει έμμεση επιθετικότητα;

.

.

Η έμμεση επιθετικότητα (Indirect Aggression) είναι ένα σύστημα συγκεκριμένων συμπεριφορών που εκφράζονται με συγκαλυμμένο τρόπο ανάμεσα σε παρέες φίλων, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο ή και σε κοινωνικούς κύκλους των οποίων μπορεί το άτομο να μην θεωρείται «μέλος» ακόμα.

.

Η έμμεση επιθετικότητα δεν είναι συνώνυμη με την παθητική επιθετικότητα, παρόλο που και οι δύο συμπεριφορές εκφράζονται με συγκρατημένο, συγκαλυμμένο τρόπο.

.

Συγκεκριμένα, η έμμεση επιθετικότητα εμφανίζεται μεταξύ ατόμων με την μορφή κουτσομπολιού, χαρακτηρισμούς ή ψέματα «πίσω από την πλάτη», διάδοση φημών, απόκρυψη των σχεδίων της παρέας, όλα με σκοπό να προκαλέσουν δυσφορία, ανασφάλεια στο θύμα και κατά επέκταση να μειώσουν την κοινωνική του θέση.

.

Παλιότερα κυκλοφορούσε η άποψη και παρανόηση ότι τα νεαρά κορίτσια και οι γυναίκες καταφεύγουν σε τέτοιου είδους συμπεριφορές πιο συχνά από τα αγόρια. Ωστόσο, η πρόσφατη έρευνα το καταρρίπτει αυστηρά, καθώς και τα δύο φύλα τείνουν να βρίσκουν την συγκαλυμμένη επιθετικότητα πιο «προσιτή» σε σχέση με την άμεση επιθετικότητα (η οποία αφορά την εκδήλωση της επιθετικότητας με φανερό τρόπο, όπως χτυπήματα, μπουνιές, απειλές, φωνές και λεκτική βία). Εκτός από αυτό, η έμμεση επιθετικότητα εμφανίζεται από νεαρές ηλικίες και συνεχίζει μέχρι την ενηλικίωση.

.

Η έμμεση επιθετικότητα δίνει την ευκαιρία στον θύτη να εκφράσει δυσαρέσκεια απέναντι στο θύμα χωρίς αυτό να φαίνεται ξεκάθαρα. Οι επιπτώσεις τέτοιων συμπεριφορών για το θύμα είναι επιβλαβείς, καθώς τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Πρώτον γιατί υπάρχει μία αμφιβολία περί των πράξεων (του τύπου «το είπε αυτό καταλάθος ή επίτηδες») και δεύτερον επειδή η συχνή εκδήλωση της έμμεσης επίθεσης σε μία κοινωνική ομάδα επηρεάζει τις σχέσεις μεταξύ όλων των ατόμων, ειδικά αυτών του θύματος.

.

Μάλιστα, επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι σε παρέες και ομάδες κοριτσιών, η εμφάνιση των αρνητικών συναισθημάτων στο πρόσωπο με την μορφή γκριματσών, συγκεκριμένα γκριμάτσες αηδίας και δυσαρέσκειας, από κορίτσια προς άλλα κοριτσια δημιουργεί πολύ άσχημες σκέψεις στα θύματα. Οι κοπέλες φαίνεται να πληγώνονται σημαντικά περισσότερο από γκριμάτσες άλλων κοριτσιών, και όχι στον ίδιο βαθμό από άλλα αγόρια. Εδώ, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορεί αυτό να οφείλεται στον τρόπο και στα πλαίσια αξιών μέσα στα οποία συνηθίζεται να μεγαλώνουν τα κορίτσια.

.

Γενικότερα, η έμμεση επιθετικότητα είναι σοβαρός παράγοντας για την ανάπτυξη καταθλιπτικών συμπτωμάτων και χαμηλής αυτοεκτίμησης, την απομόνωση, δημιουργία συναισθημάτων αμφιβολιών για τον εαυτό, και την μείωση επιδόσεων σε εκπαιδευτικό ή επαγγελματικό επίπεδο. Οδηγεί σε μοναξιά, αυτοκαταστροφικότητα, άγχος, φόβο. Σχετικά με τον θύτη, πολλές φορές η συμπεριφορά τους μπορεί να είναι σημάδι για την απεγνωσμένη προσπάθεια τους να κρατήσουν σταθερή την εικόνα τους απέναντι στον κύκλο τους, αλλά και την επιρροή τους πάνω τους.

.

Τα περιστατικά συνήθως είναι μεμονωμένα και γίνονται με σκοπό την απομάκρυνση από την παρέα, αλλά η συχνότητά τους δεν μπορεί να διευκρινιστεί. Για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητο να γίνει η διαφοροποίηση της έμμεσης επιθετικότητας από τον σχολικό εκφοβισμό (bullying). Σε ανήλικα παιδιά που τυχαίνει να γίνουν θύματα, η έμμεση επιθετικότητα τα καταβάλλει, δημιουργεί προβλήματα στις εκκολαπτόμενες κοινωνικές τους δεξιότητες, και μειώνει τις πιθανότητες να κάνουν νέους φίλους με τους συνομήλικούς τους. Αυτό είναι συνέπεια της απόρριψης από την κοινωνική ομάδα, μειωμένης κοινωνικής αποδοχής λόγω των φημών ή ψεμάτων που έχουν ειπωθεί από τρίτους.

.

Καταλαβαίνοντας λοιπόν πως η αποδοχή του ατόμου στην ομάδα είναι κάτι κρίσιμο για την ομαλή προσαρμογή αλλά και μετάβαση του σε διαφορετικά περιβάλλοντα, πρέπει να δείχνουμε σεβασμό και κατανόηση, και να μην διαφεύγουμε σε συμπεριφορές, φανερές ή μη, που μπορεί να πληγώσουν και να απομονώσουν το άτομο που έχουμε απέναντι μας.

.

Φαίη Λαγού, Ασκούμενη Connect Thessaloniki, Φοιτήτρια Ψυχολογίας

.